Havennummers Nandi Dijkstra, Mercurius Shipping

Door Jaap Luikenaar

In de rubriek Havennummers laten we maandelijks een directeur of een personeelsmanager uit de haven aan het woord. Vanuit hun functie en ervaring in Mainport Rotterdam geven ze hun kijk op allerlei aspecten van werken in de haven, zoals arbeidsmarktpositie, toekomstkansen, ook voor jongeren, de inhoud van het beroep en wat het zoal verdient.

Binnenvaart zoekt ondernemende jongeren

Ze heeft HBO communicatie gestudeerd, en daarna een Master Sociologie in de richting arbeid, organisatie en management. Ze heet Nandi Dijkstra. Twee jaar geleden belandde ze als HR-coördinator bij de Mercurius Shipping Group. Het is een bekende binnenvaartonderneming, met schepen die frequent heen en weer varen over het Rotterdamse havenwater. Maar niet alleen daar: ze vervoeren hun vracht ook over de grens naar Duitsland, België en Frankrijk. ‘Onze schepen hebben weliswaar ‘Zwijndrecht’ op de achtersteven staan, maar zijn er eigenlijk nooit.’

Nandi Dijkstra

HR-coördinator

Mercurius Shipping Group, Zwijndrecht

 

De binnenvaart is een van de meest geëmancipeerde branches, zo wordt wel eens gezegd. Een glazen plafond bestaat er niet. Niet zelden staat een vrouw aan het roer en zo niet, dan is ze op z’n minst plaatsvervangend kapitein. Dat is vooral zo bij de gezins- en familiebedrijven die een eigen schip hebben. Bij elkaar is dat ongeveer driekwart van de totale binnenvaartvloot. Maar kijk je naar de man-vrouwverhouding bij de grotere ondernemingen, zoals Mercurius, dan is het toch echt een mannenwereld. ‘En grappig genoeg ben ik die nu als vrouw aan het promoten’, zo realiseert Nandi Dijkstra zich tijdens het interview hardop. Vanwege schaalvergroting en langere vaartijden (24/7/365-dienstverlening), verandert de branche. Bemanning vaart over het algemeen twee weken, en is dan vervolgens twee weken vrij.

Ze komt niet uit een binnenvaartfamilie. Haar liefde voor de scheepvaart ontstond toen ze ooit vanaf het enige Rotterdamse havenstrandje (bij het Quarantainegebied) professionele en moderne binnenvaartschepen voorbij zag varen, elk op weg naar weer een andere haven. De bemanning van deze schepen heeft pas een veelzijdig beroep, dacht Nandi. Uiteindelijk koos ze ervoor om elke dag met deze bemanning te werken, maar wel op kantoor aan de Ringdijk in Zwijndrecht - ook wel de ‘Hoofdstad van de Binnenvaart’ genoemd.  Desondanks is het schippersjargon haar niet vreemd: zonder dat ze er zelf erg in heeft spreekt ze over gangboord, boeiing, torn, TEU’s en bunkeren. Vrouwen zie je bij Mercurius zelden aan boord en vooral in administratieve en ondersteunende functies. De oorzaak? ‘Nog te weinig meiden kiezen voor een opleiding tot binnenvaartschipper, -matroos of -kapitein, aan het Scheepvaart en Transport College of elders’. 

Mercurius is geen echte reder, maar heeft momenteel wel een belang in 31 binnenvaartschepen: 15 containerschepen en 16 binnenvaarttankers. Daarnaast huurt ze extra schepen in om alle vervoersstromen te kunnen verzorgen. Een soort rederij-plus. De moderne schepen zijn stuk voor stuk eigendom van de kapitein en Mercurius samen. Nandi: 'Mercurius zorgt ervoor dat de ondernemer zich puur met het dagelijkse en operationele kapiteinswerk kan bezighouden. Andere zaken zoals personeel, administratie, financiën, salarissen uitbetalen, verzekering en reparaties, gebeurt in Zwijndrecht. Dat geldt evenzo voor de lading. ’Dochter’ MCT-Lucassen is ons bevrachtingskantoor. Zij bellen met de kapitein over waar hij zich moet melden voor een nieuw transport.'

‘Mercurius ontzorgt’, zo zou een reclamemaker het ongetwijfeld noemen. Anderzijds is het te gemakkelijk om de business van Nandi en haar collega’s met het modieuze werkwoord ‘ontzorgen’ af te doen. Ga maar na: een binnenvaartschip kost gauw tussen de 2,5 en 8,5 mio euro. Wie na jaren varen wil doorgroeien en zelfstandig ondernemer met een eigen schip wil worden, zoekt financiering en coaching. Op zo’n moment komt Mercurius als dienstverlener om de hoek kijken en biedt de starter een schip aan. ‘Vergelijk het maar franchising’, verduidelijkt Nandi, ‘Mercurius en de nieuwe kapitein runnen zo samen het schip’.  

Over haar personeelswerk: ‘Wij helpen de kapitein aan een bemanning en doen de selectie van het personeel. Een schip vaart steeds met een vaste ploeg. Het is 24/7 werken en vooral flexibel kunnen zijn. Veelal heeft een schip een dubbele bemanning die elkaar aflost. Twee weken aan boord; twee weken vrij. Je weet vaak niet waar je de volgende dag zult afmeren’. Aan boord geen kneuterigheid. Geen gehaakt kleedje op tafel of geraniums voor het raam. Moderne inrichting, volop ruimte en ieder een eigen slaapkamer. Nandi vervolgt: ‘Het ene moment vaar je nog in de Waalhaven, de volgende dag passeer je Lulsdorf aan de Rijn, even ten zuiden van Keulen. Kleine plaatsjes op de landkaart kunnen best een grote binnenhaven hebben’. 

Al met al is Nandi Dijkstra verantwoordelijk voor het HR-werk voor in totaal circa 150 Mercurius-medewerkers. Het doorontwikkelen van medewerkers en hen stimuleren om een opleiding of bijscholing te volgen is daarvan onderdeel. ‘Functioneringsgesprekken doet de kapitein gelukkig zelf, maar ik heb een drukke agenda, hoor’. 

Elk schip is erkend leerbedrijf. Kapiteins zijn trots op hun werk en dragen er aan bij dat er ook over twintig jaar nog schippers en bemanningen zijn. Want de toekomst van de binnenvaartvloot - verreweg  de grootste in Europa -  ziet Nandi zonnig in. ‘Zeker met de toenemende verkeersdrukte. Ga maar na: een relatief ‘klein’ schip van 86 m. lang en 11,45 m. breed vervoert 90 containers. Dat staat gelijk aan negentig vrachtwagens op de weg. En bovendien vaart de binnenvaart steeds groener: hybride, elektrisch of op LNG. 

Met MBO 2 of 3 op zak kun je al matroos worden. Al varend haal je dan je extra papieren en Mercurius draagt financieel bij aan je opleiding. Motivatie en initiatief zijn belangrijke voorwaarden. En, voor wie getrouwd is: een sterk thuisfront en een zelfstandige vrouw. Aan boord kun je doorstromen en later eventueel schipper worden. Kapitein kan je worden door het volgen van een MBO-4 opleiding, of door het doen van een schriftelijke cursus. Hiernaast moet je minimaal 4 jaar vaartijd opgedaan hebben. Daarnaast een grootvaarbewijs en een ‘Rijnpatent’ met minstens vier jaar vaartijd. Praktische vaardigheden als brughoogtes en verkeerssituaties op het water inschatten, inspelen op het effect van stromingen en de kunst van het afmeren zijn nu eenmaal niet uit een boek alleen te leren. Bekijk de vacatures van Mercurius.