Misschien had dit wel de eerste aflevering van de serie Havennummers moeten zijn. Want alles in de haven begint bij een goede opleiding. Scholing hoort dus het Havennummer 001 of 0001 te hebben. STC, locatie Brielle, waar het Proces en Maintenance College zijn gevestigd, heeft in het geheel geen havennummer. Wellicht een agendapuntje voor afdelingsdirecteur Laurian Hollander om eens achteraan te gaan. Al is het alleen maar om de hechte band tussen haven, industrie en onderwijs te onderstrepen.

De vakschool met ruim 700 leerlingen is een niet meer weg te denken instituut voor de opleiding tot procesoperator of onderhoudsmonteur bij een chemisch bedrijf of één van de vijf raffinaderijen die de haven rijk is. Jaarlijks verruilen tientallen leerlingen hun plek op school rechtstreeks voor een vaste werkplek in de Europoort, de Botlek of op de Maasvlakte. Want wie een baan - of beter: een carrière - in de procesindustrie kiest of in de maintenance, zit gebeiteld. En als de economie straks weer aantrekt, wordt die vraag logischerwijs groter. STC-afdelingsdirecteur Hollander plaatst bij die vanzelfsprekendheid een kanttekening: ‘De eerlijkheid gebied te zeggen, dat we in het afgelopen studiejaar voor het eerst alles uit de kast hebben moeten halen om al onze afgestudeerde aanstaande procesoperators ook daadwerkelijk aan een baan te helpen. Gelukkig namen bedrijven hun verantwoordelijkheid en hebben we een passende oplossing kunnen vinden.’  

Kom bij Laurian Hollander niet aan over een mogelijk negatief imago van het werken in de industrie. ‘Dit jaar hebben we 100 leerlingen meer ingeschreven dan vorig jaar. En afgaande op de eerste signalen voor het komende schooljaar, zouden het er zomaar weer 100 extra kunnen zijn’. Het is een combinatie van enerzijds jarenlange en intensieve promotie van het beroep vanprocesoperator en onderhoudsmonteur, en anderzijds de sterk veranderde houding bij ouders en leerlingen. ‘Meer dan ooit kijkt men naar de kansen op een toekomstvaste baan’. Pretopleidingen zonder uitzicht raken meer en meer uit de mode. 

De drie letters STC staan weliswaar voor Scheepvaart en Transport College, maar de Brielse STC-locatie - ook wel PMR Proces en Maintenance College genoemd - leidt vooral op voor de procesindustrie. De opleiding tot procesoperator loopt voor 85% parallel aan de maintenanceopleiding. De specialisatie is in de laatste twee jaar. Van oudsher lijken de procesoperators vooral de ‘stuurders’. De mannen dus (en in een enkel geval de vrouw) die vanuit de controlekamer via beeldschermen het proces in de gaten houden. En - voordat het fout gaat - aan de bel trekken en een oplossing verzinnen. De maintenance technicus (de onderhoudsmonteur) doet vervolgens het echte werk: reparaties en onderhoudswerk plegen aan kapotte of versleten kleppen, pompen en compressoren. 

In de praktijk blijken die beide functies niet zo gescheiden en veel meer in elkaar over te lopen dan wel wordt gedacht. Het vakgebied wordt meer en meer allround. Want ook de procesoperator komt nu regelmatig uit zijn stoel en achter het beeldscherm vandaan om (naast controles) ook onderhoudswerk en (kleinere) reparaties te verrichten. Laurian Hollander: ‘Binnen het onderhoudswerk staat de technologie niet stil. Ik voorzie dat over enkele jaren een monteur met een iPad over de plant (het fabrieksterrein) loopt en via zijn beeldscherm informatie vergaart over een storing in de installatie. Dus niet zoals vroeger, vooral op gevoel en ervaring werk doen, maar meer op basis van allerhande feitelijke datagegevens.’

De school zelf is ultramodern en wil daarmee ook de hedendaagse stand van de techniek binnen de proceschemie uitstralen. Verduisterde praktijklokalen met grote beeldschermen maken op de open dagen grote indruk op bezoekers. De pal tegen de school aangebouwde Oefenfabriek is eveneens van internationale allure. Mede gefinancierd door het bedrijfsleven staan hier glimmende proefopstellingen waar de dagelijksepraktijk van Shell, BP of Lyondell wordt nagebootst. Zo’n vijftig bedrijven werken er samen. Ze vormen tegelijk een keurmerk voor de opleiding, ook al omdat ze de belangrijkste ‘afnemers’ zijn van afgestudeerde leerlingen. Belangrijk binnen de techniekopleidingen is de aandacht voor de veiligheid. Het rookverbod op het schoolplein is er niet zomaar. En vanuit haar werkkamer kijkt Laurian Hollander dan ook streng naar buiten als een kwartet studenten met sigaret in de aanslag langs haar raam loopt. ‘Ik zie alles’, zegt ze gedecideerd. ‘Al bij de intakegesprekken van eerstejaars leerlingen kijken we goed naar houding en gedrag. Je moet je aan regels houden en goed met hiërarchie weten om te gaan.’ Zo maakt ze duidelijk dat wie later in de sector aan de slag wil, niet alleen aan technische functie-eisen dient te voldoen. Verantwoordelijkheidsgevoel, motivatie en betrouwbaarheid spelen een minstens zo belangrijke rol. Voor de goede orde komt aan het eind van het interview de vraag aan de orde over de verhouding jongens en meisjes op de opleiding: van de 730 blijken er krap 25 van vrouwelijke kunne. Laurian zelf staat aan het hoofd van een team van veertig medewerkers. Allemaal mannen. Ze wuift het een beetje weg en vindt het onderwerp geen issue meer. En dat terwijl ze zelf ‘als typische alpha’ na haar marketingopleiding eerst in de mannenwereld van Shell en daarna bij Deltalinqs werkte, alvorens ze STC Brielle mocht gaan ‘runnen’. Just do it, lijkt ze ook te zeggen.